Basic Economics: Lãi suất, giá cả và những sự thật kinh tế không ai nói cho bạn
Basic Economics: Lãi suất, giá cả và những sự thật không ai nói cho bạn
Có lẽ điều khiến một cuốn sách đáng đọc nhất không nằm ở số lượng thông tin chứa đựng trong đó, mà là ở chỗ nó khiến người đọc thay đổi cách nhìn về thế giới. Basic Economics là một trong số ít những cuốn sách như vậy.
Cuốn sách không bắt đầu bằng những khái niệm học thuật khô khan. Mà mở đầu bằng một sự thật đơn giản: Con người luôn sống trong trạng thái khan hiếm:
- – khan hiếm thời gian,
- – khan hiếm tiền bạc,
- – khan hiếm tài nguyên.
Và vì khan hiếm là điều không thể tránh, mọi xã hội đều buộc phải đưa ra lựa chọn. Câu hỏi là: lựa chọn ấy được thực hiện như thế nào, dựa trên điều gì?
Lòng tốt có thể gây hại nếu thiếu hiểu biết kinh tế
Nhiều chính sách được đưa ra với mục tiêu nhân văn như trợ cấp, kiểm soát giá, bình ổn thị trường. Nhưng Basic Economics nhấn mạnh một nguyên lý quan trọng: trong kinh tế học, ý định không quan trọng bằng kết quả.
Một ví dụ điển hình là các chương nói về kiểm soát giá cả. Khi chính phủ áp trần giá thuê nhà, mục tiêu là giúp người thu nhập thấp có chỗ ở. Tuy nhiên, kết quả là nguồn cung nhà cho thuê giảm, chất lượng nhà xuống cấp, và chính người nghèo lại phải chịu đựng điều đó. Bài học rút ra: Nếu không hiểu nguyên tắc vận hành của thị trường, lòng tốt có thể trở thành con dao hai lưỡi.
Giá cả là tín hiệu thị trường, không phải công cụ của lòng tham
Giá cả là một trong những chương đáng giá nhất của sách. Nó chỉ ra rằng giá không đơn thuần là tiền, giá là tín hiệu. Khi một mặt hàng tăng giá, đó là lời nhắn gửi của thị trường: mặt hàng đó đang khan hiếm hoặc được ưa chuộng. Khi giá giảm, đó là thông điệp: nguồn cung đang dư thừa hoặc cầu đang yếu đi.
Nếu cấm giá phản ánh đúng thực tế, nền kinh tế sẽ rối loạn như trường hợp các kho đầy da chuột chũi thối rữa trong nền kinh tế Liên Xô. Thị trường không cần một trung tâm chỉ huy. Nó vận hành qua hàng triệu quyết định cá nhân. Và giá cả chính là thứ điều phối toàn bộ hệ thống đó.
Lãi suất: Gương soi của thị trường
Gửi tiết kiệm thì tiền “tăng như rùa bò”, nhưng đi vay thì nợ lại “phình như lốc xoáy”. Điều này bằng cách đưa lãi suất trở về đúng bản chất của nó – “phí thuê tiền”.
Không chỉ đơn giản là con số phần trăm trên giấy tờ. Lãi suất là chỉ báo phản ánh kỳ vọng, niềm tin và mức độ khan hiếm của dòng tiền trong nền kinh tế. Khi lãi suất tăng, người dân ưu tiên tiết kiệm, doanh nghiệp cân nhắc đầu tư kỹ lưỡng hơn. Khi lãi suất giảm, tín dụng trở nên rẻ hơn, tạo động lực thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng.
Ngoài ra, cần lưu ý sự khác biệt giữa lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực. Nếu lãi suất tiết kiệm là 8% nhưng lạm phát là 6%, lợi nhuận thực chỉ còn 2%. Ngược lại, một khoản vay 5% trong môi trường lạm phát 6% có thể được xem như một khoản “vay lời”.
Cầu nối giữa kinh tế vi mô và vĩ mô
không chia nhỏ nội dung thành lý thuyết vi mô hay vĩ mô một cách máy móc. Thay vào đó, ông dẫn dắt người đọc từ các ví dụ đời sống hằng ngày đến nguyên lý kinh tế tổng thể. Cách trình bày logic giúp độc giả không bị lạc lối, mà dần dần hiểu được toàn cảnh vận hành của thị trường.
Hiểu để bình tĩnh, để không bị dẫn dắt
Cuốn sách không nhằm tranh luận đúng sai về mô hình kinh tế. Mục tiêu của nó là giúp người đọc tự trang bị cho mình tư duy phản biện, tránh bị dắt mũi bởi những khẩu hiệu bề nổi.
Dù viết về đầu tư, tiền lương, thương mại quốc tế hay thuế, tác giả luôn quay lại câu hỏi cốt lõi: Ai sẽ chịu ảnh hưởng? Sau đó thì sao?
Basic Economics xứng đáng là cuốn sách nhập môn dành cho bất kỳ ai có khát khao hiểu rõ hơn về cuộc sống thông qua kinh tế học.
Happy Live Team
Bạn có thể quan tâm:
Basic Economics Kinh tế học cơ bản, a bờ cờ – Kinh tế học nhập môn cho nhà đầu tư
“Cuốn sách giúp thay đổi rất nhiều quan niệm mơ hồ và sai lệch về kinh tế học.”
