Warren Buffett là một cái tên lớn đối với các nhà đầu tư giá trị trên toàn thế giới. Rất ít người vươn đến gần với kỷ lục đầu tư của Warren Buffett trong vài thập kỷ qua, và tất nhiên không ai vượt qua thành tích ấy. Trải qua nhiều thập kỷ thăng trầm thị trường, ông vẫn tiếp tục bước tiến vững chắc với thành công không gì sánh được. Vậy làm thế nào Buffett thiết lập nên triết lý đầu tư của mình? Ai đã gây ảnh hưởng đến suy nghĩ của ông ấy?

Các nguyên tắc đầu tư giá trị trường tồn

Benjamin Graham là người thầy đầu tiên của Buffett, ông đã mở ra cánh cửa đầu tư giá trị cho Buffett. Buffett biết đến Ben Graham ở tuổi 19 khi lần đầu tiên đọc Nhà đầu tư thông minh. Cuốn sách có ảnh hưởng sâu sắc đến tư duy đầu tư của Warren Buffett.

Benjamin Graham, được biết đến với cái tên “Cha đẻ của Phân tích chứng khoán”, đã dạy thế giới cách đầu tư hợp lý và sinh lợi, đồng thời ông cũng kiếm được tiền nhờ thực hành những gì mình giảng dạy. Ông chắt lọc nghiên cứu này vào cuốn sách Nhà đầu tư thông minh với những ý tưởng vẫn còn hữu ích đến sáu thập kỷ sau lần xuất bản đầu tiên.

“Vậy thì cách tiếp cận của Graham là gì?” Bạn có thể hỏi như vậy.

Graham đưa ra một định nghĩa rất rõ ràng và hữu ích về đầu tư. Theo ông, “hoạt động đầu tư là hoạt động trong đó qua việc phân tích kỹ lưỡng hứa hẹn sự an toàn cho tiền vốn ban đầu và lợi nhuận thỏa đáng. Các hoạt động không đáp ứng các yêu cầu này là đầu cơ”.

Nguyên tắc thứ hai, theo Graham là “Đầu tư được gọi là thông minh nhất khi nó giống với kinh doanh nhất”. Điều đó đơn giản có nghĩa là để có thể đầu tư sinh lời, bạn cần phải suy nghĩ như một doanh nhân. Buffett, dựa trên kinh nghiệm của mình, đã xác nhận, “Tôi là một nhà đầu tư giỏi vì tôi là một doanh nhân và tôi là một doanh nhân giỏi vì tôi là một nhà đầu tư”.

Điều tiếp theo mà Grahams khuyên là kết bạn với biến động giá. Ông đã viết trong cuốn Nhà đầu tư thông minh: “Về cơ bản, biến động giá chỉ có một ý nghĩa quan trọng đối với nhà đầu tư thực sự. Chúng cung cấp cho anh ta cơ hội để mua một cách khôn ngoan khi giá giảm mạnh và bán một cách khôn ngoan khi tiến đến mức giá tuyệt vời. Còn lại nhà đầu tư sẽ làm tốt hơn nếu anh ta quên đi thị trường chứng khoán”.

Graham sử dụng một phép ẩn dụ tuyệt vời để nắm bắt ý tưởng này. Ông yêu cầu chúng ta tưởng tượng ra một người tên là Ngài thị trường (Mr. Market) – đối tác của bạn trong kinh doanh. Đôi khi Ngài thị trường có tâm trạng cực kỳ tốt và sẵn sàng mua cổ phần của bạn trong doanh nghiệp với giá rất cao. Vào những lúc khác, ông ta có vẻ rất bi quan và ảm đạm nên sẵn sàng bán cổ phần của mình cho bạn với giá rẻ mạt. Ngài thị trường đến trước cửa nhà bạn hàng ngày với một bảng báo giá và ông không quan tâm mình có bị làm ngơ hay không.

Điều bạn cần học là Ngài thị trường ở đó để phục vụ bạn chứ không phải hướng dẫn bạn. Bạn sẽ đầu tư tốt hơn khi tập trung vào hiệu suất thực tế của các công ty có cổ phiếu mà bạn sở hữu, thay vì quá quan tâm đến hành vi phi lý thường trực của Ngài thị trường.

Nhìn chung, thông qua câu chuyện về Ngài thị trường, thông điệp cơ bản của Graham là thị trường chứng khoán có thể là một nơi rất phi logic, chứa đầy tham lam và sợ hãi thay vì sự duy lý và là nơi người mua và người bán thỉnh thoảng cư xử theo kiểu bầy đàn. Tham lam và sợ hãi không phải là những cảm xúc duy nhất chiếm ưu thế trên thị trường chứng khoán. Còn một loạt các thành kiến ​​hành vi (behavioural biases) khác ảnh hưởng đến các nhà đầu tư.

Bây giờ bạn đã được giới thiệu về Ngài thị trường, điều tiếp theo mà Graham dạy là ý tưởng về giá trị nội tại, tức là một ước tính về giá trị thật sự của doanh nghiệp và có thể tách biệt hoàn toàn với giá thị trường chứng khoán của nó. Graham tin rằng giá trị nội tại có thể được ước tính từ báo cáo tài chính của công ty, cụ thể là bảng cân đối và báo cáo thu nhập. Giá trị nội tại là một đánh giá không chính xác và gần đúng. Như Graham đã viết: “Có một lối so sánh đơn giản là ta hoàn toàn có thể quyết định bằng cách xem xét một người phụ nữ đủ tuổi để bỏ phiếu mà không cần biết tuổi của cô ấy, hoặc một người đàn ông nặng không mà không cần biết chính xác cân nặng của anh ta”.

Kế tiếp và có lẽ là quan trọng đến nỗi không thể thay đổi được trong tất cả các nguyên tắc là Biên an toàn (Margin of Safety). Nói một cách đơn giản, điều đó có nghĩa là chỉ trả 50 xu cho một thứ bạn nghĩ là trị giá 1 đô la.

Bằng cách cho mình một khoản biên an toàn, bạn cho phép các lỗi xảy ra trong dự báo và các sự kiện không lường trước mà có thể làm thay đổi cục diện kinh doanh. Trong chương 20 của Nhà đầu tư thông minh, Graham đã viết: “Đối mặt với một thách thức trình bày bí mật của khoản đầu tư hợp lý thành ba từ gãy gọn, chúng ta có phương châm BIÊN AN TOÀN”. Nghĩ mà xem, nếu bạn được yêu cầu xây một cây cầu cho những chiếc xe tải 10.000 pound, bạn có dám xây cây cầu chịu được chính xác 10.000 pound? Tất nhiên là không – bạn phải xây dựng cây cầu chịu tải trọng lên đến 15.000 hoặc 20.000 pound. Đó là biên an toàn của bạn.

Trong Phân tích chứng khoán, Graham và Dodd khuyên các nhà đầu tư nên suy nghĩ độc lập. Graham đã viết: “Bạn không đúng cũng không sai vì lý do mọi người đồng ý với bạn”. Khả năng tự suy nghĩ là một trong những kỹ năng quan trọng nhất mà một nhà đầu tư cần phát triển để thành công lâu dài trên thị trường chứng khoán. Không có gì lạ khi Warren Buffett dành 6 đến 7 giờ mỗi ngày chỉ để đọc và suy nghĩ.

Trong tất cả các nguyên tắc trên được liệt kê ở trên, nếu bạn chỉ nhớ ba ý tưởng cốt lõi, thì chúng là:

1. Nhà đầu tư nên xem cổ phiếu là quyền sở hữu một phần của một doanh nghiệp;

2. Nhà đầu tư nên coi biến động thị trường theo thuật ngữ của Graham qua ví dụ về Ngài thị trường và hãy coi ông ta là bạn của bạn chứ không phải là kẻ thù bằng cách kiếm tiền từ sự điên rồ hơn là tham gia vào đó

3. Ba từ quan trọng nhất trong đầu tư là biên an toàn, có nghĩa là “luôn xây cây cầu 15.000 pound nếu bạn cho xe tải nặng 10.000 pound đi qua nó”.

“Tôi nghĩ rằng ba ý tưởng này dù có trải qua 100 năm nữa vẫn sẽ được coi là ba nền tảng, một cách cơ bản của khoản đầu tư hợp lý”, Buffett chia sẻ.

Buffett là người nổi tiếng nhất trong số những học trò cần mẫn của Graham, và không bao giờ bỏ lỡ cơ hội thừa nhận món nợ trí tuệ đối với người thầy của mình. Khi Graham qua đời vào năm 1976, Warren Buffett đã viết điều này về những lời dạy của ông ấy: “Đây là một lĩnh vực mà nhiều thứ trông có vẻ ngu ngốc trong vài tuần hoặc vài tháng sau khi xuất bản, các nguyên tắc của Ben vẫn duy trì tính hợp lý – giá trị của chúng thường được củng cố và hiểu rõ hơn sau khi cơn bão tài chính phá hủy các cấu trúc trí tuệ mỏng manh. Lời khuyên bền vững của ông đã mang lại những phần thưởng vô tận cho những người đi theo”.

Nhưng trong khi làm việc dưới thời Graham, Buffett đã nhận thức được rằng chiến lược mua cổ phiếu giá rẻ về sau là không lý tưởng, vì nó không xem xét chất lượng của doanh nghiệp mà chỉ là giá cả rẻ mạt của cổ phiếu. Khi đánh giá cổ phiếu, Graham đã không nghĩ về đặc thù của các doanh nghiệp. Ông cũng không suy ngẫm về khả năng của ban lãnh đạo. Ông giới hạn nghiên cứu của mình trong hồ sơ công ty và báo cáo hàng năm. Giả sử có xác suất trong việc kiếm tiền vì giá cổ phiếu thấp hơn tài sản của công ty, Graham đã mua công ty bất chấp hoạt động kinh doanh hay quản lý của công ty như thế nào. Để tăng xác suất thành công, ông đã mua càng nhiều phương trình thống kê càng tốt.

3 nhà đầu tư ảnh hưởng đến Warren Buffett ngoài Benjamin Graham

Buffett đã bắt đầu đánh giá cao bản chất định tính của một số công ty, so với các khía cạnh định lượng của các công ty khác. Và người ảnh hưởng đến triết lý đầu tư của Buffett theo hướng này là Phillip Fisher. Buffett đã gặp Philip Fisher vào đầu những năm sáu mươi, sau khi đọc tác phẩm Uncommon Profits (Lợi nhuận phi thường).

Từ Fisher, Buffett đã học được giá trị của “Scuttlebutt” (tin đồn), hay ý tưởng đi ra ngoài và nói chuyện với các đối thủ, nhà cung cấp và khách hàng để tìm hiểu cách một ngành công nghiệp hoặc một công ty thực sự hoạt động. Fisher cũng dạy Buffett những lợi ích của sự tập trung – chỉ tập trung vào một vài khoản đầu tư.

Phương pháp đầu tư của Buffett kết hợp sự hiểu biết định tính về doanh nghiệp và ban lãnh đạo của nó (từ Fisher) và sự hiểu biết định lượng về giá cả và giá trị (từ Graham). Ông đã từng nói, “tôi là kết tinh của 15% Fisher và 85% Benjamin Graham”.

Trên thực tế, chính Charlie Munger là người hướng Buffett về phía tư duy của Fisher trong việc tập trung vào chất lượng doanh nghiệp hơn là giá rẻ. Munger đã có một ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của Buffett, cả đầu tư và nhiều khía cạnh khác.

Munger, thông qua kinh nghiệm đọc và nghiên cứu về tâm lý học, đã phát triển nên một khuôn khổ hành vi và ra quyết định của con người. Ông gọi đó là “psychology of misjudgement” (tâm lý học qua hành vi sai lệch của con người). Với mối quan hệ công việc với Buffett, Munger không chỉ mang đến sự nhạy bén về tài chính mà còn cả nền tảng luật kinh doanh của ông.

Munger đam mê nghiên cứu nhiều lĩnh vực tri thức khác nhau gồm khoa học, lịch sử, triết học, tâm lý học, toán học và tin rằng mỗi lĩnh vực đó đều có những khái niệm quan trọng mà những người suy tư có thể, và nên áp dụng trong tất cả các phương diện cuộc sống của họ, bao gồm cả quyết định đầu tư. Ông gọi chúng là “những ý tưởng lớn”, và chúng là cốt lõi của khái niệm nổi tiếng của ông về “latticework of mental models” (mạng lưới của các mô hình tinh thần) cho nhà đầu tư.

Cuối cùng là John Burr Williams, người đã cung cấp cho Buffett phương pháp tính toán giá trị nội tại của một doanh nghiệp.

Sự thay đổi xung quanh các hành động đầu tư của Buffett, có thể dễ dàng hiểu được khi chúng ta thừa nhận rằng Buffett là tổng hợp của cả bốn người. Đây là thứ tách biệt Buffett so với các nhà quản lý đầu tư khác. Ý tưởng về đầu tư giá trị đã phát triển đáng kể hay nói cách khác là tiến hóa qua nhiều năm. Graham và Buffett đều nỗ lực để thích ứng với bản chất vấn đề của đầu tư trong từng giai đoạn.

Khi các điều kiện thay đổi trong tương lai, sự thích nghi chắc chắn là yêu cầu không bàn cãi. Tuy nhiên, sức mạnh của khuôn khổ đầu tư từ Graham về cơ bản vẫn duy trì tính hợp lý. Một nhà quan sát Buffett ngây thơ ngày nay sẽ khó thấy được ảnh hưởng của Ben Graham trong nhiều hoạt động ông. Tuy nhiên, ảnh hưởng đó vẫn là cốt lõi trong mô hình đầu tư của Buffett.

Buffett tiếp tục nghĩ về cổ phiếu là một phần sở hữu của doanh nghiệp trong quá trình đánh giá các doanh nghiệp cơ bản, ông tiếp tục hoạt động với giả định rằng có sự khác biệt giữa giá và giá trị, và ông tiếp tục tìm kiếm sự chênh lệch lớn nhất giữa hai khía cạnh đó. Nói cách khác, ông tiếp tục là thần dân của đầu tư giá trị.

Nguồn: safalniveshak, Happy Live dịch

Có thể bạn quan tâm: Bộ sách Đầu tư giá trị từ A đến Z

ĐẶT SÁCH