Lãi kép có thể khiến bạn giàu đến mức nào?

Thứ Tư, 17-08-2022 | 16:00 GTM+7

(*) Bài viết được trích từ sách “Người Đàn Ông Đánh Bại Mọi Thị Trường: từ sòng bạc Las Vegas tới phố Wall” – Edward Thorp (Đặt sách tại đây)

Người đàn ông đánh bại mọi thị trường - Edward Thorp

Đối với những người muốn leo lên bậc thang giàu có, việc nhìn nhận giá trị phi thường trong công thức giúp tiền sinh sôi là vô cùng hữu ích. Người ta mô tả lãi kép bằng cụm từ có nguồn gốc gây tranh cãi là “kỳ quan thứ tám của thế giới.” Dù kỳ quan hay thủ thuật, lãi kép tạo nên những vận may lớn và bạn có thể sử dụng nó để trở nên giàu có hơn.

Lãi kép có thể giúp bạn giàu đến mức nào? — Theo Edward Thorp “Dù kỳ quan hay thủ thuật, lãi kép tạo nên những vận may lớn và bạn có thể sử dụng nó để trở nên giàu có hơn.”

Những câu chuyện khó tin về lãi kép

Năm 1944, một kiểm toán viên bất động sản 51 tuổi của Sở thuế vụ là Anne Scheiber đã rời khỏi tổ chức tuy công nhận 23 năm cống hiến của cô nhưng chưa bao giờ ghi nhận cho cơ hội thăng tiến. Sau đó, cô đầu tư khoản tiết kiệm 5.000 đô la của mình vào thị trường chứng khoán. Sống đời giản dị và nghiên cứu về các công ty theo đó cô liên tục tái đầu tư cổ tức của mình. Danh mục đầu tư của cô tiếp tục tăng trưởng cho đến khi qua đời vào năm 1995 ở tuổi 101. Luật sư của cô là Ben Clark, tìm cách gặp ban quản lý Đại học Yeshiva để thông báo về di sản cô dành tặng trường, phần họ thì chưa bao giờ nghe đến danh tiếng Anne Scheiber nên loay hoay viện cớ để tránh lãng phí thời gian của mình. Nhưng cuối cùng cuộc gặp cũng diễn ra, họ mới hay bà Scheiber để lại cho trường 22 triệu đô la vào quỹ hỗ trợ sinh viên nữ.

Chuỗi lựa chọn của Anne Scheiber có phải nhờ vận đỏ không? Và một nhà đầu tư trung bình thì phải làm thế nào? Nhìn lại giai đoạn từ năm 1944 cho đến cuối năm 1997, cộng vào một vài năm do chuyển giao chứng khoán và hoàn tất thủ tục bất động sản cho Yeshiva, ta thấy khoản đầu tư 5.000 đô la vào nhóm chỉ số chứng khoán vốn hóa lớn chỉ tăng lên đến 3,76 triệu đô la; tuy nhiên cùng một khoản đầu tư như trên nhưng đưa vào những chứng khoán nhỏ thì mức tăng trung bình lên đến 12,31 triệu đô la. Bắt đầu với khoản đầu tư nhỉnh hơn Anne một chút là 8.936 đô la thay vì 5.000 đô la, trung bình nhà đầu tư chứng khoán nhỏ sẽ đạt kết quả 22 triệu đô la như của bà Anne Scheiber. Lãi kép, hay chính xác hơn là tăng trưởng kép là quá trình Anne Scheiber sử dụng nhờ tích lũy tài sản bằng cách tái đầu tư lợi nhuận của mình. Ta có thể đơn giản hóa hình dung về tăng trưởng kép cũng như nấc thang leo lên sự giàu có dưới dạng nhân đôi và tái nhân đôi.

Thử so găng hai nhà đầu tư, Sam Scared (Sam Sợ Sệt) và Charlie Compounder (Charlie lãi kép). Giả sử Sam Sợ Sệt bắt đầu với một đô la; mỗi lần tăng gấp đôi, anh ta nhét lợi nhuận 1 đô la vào vớ thay vì tái đầu tư. Sau 10 lần nhân đôi, Sam có lợi nhuận trong vớ là 1 đô la nhân với 10 cộng với số tiền gốc 1 đô la, tổng cộng đạt 11 đô la. Charlie cũng bắt đầu với 1 đô la và thực hiện khoản đầu tư y hệt nhưng cho phép lợi nhuận tiếp tục sinh sôi. Một đô la của anh chàng trở thành 2 đô la, 4 đô la, 8 đô la, và cứ thế đến lần nhân đôi thứ 10 anh sở hữu 1.024 đô la. Tài sản của Sam thì tăng trưởng 1 đô la rồi 2 đô la, 3 đô la đến 11 đô la. Đây là tăng trưởng đơn, tăng trưởng theo cấp số cộng, hay tăng trưởng bổ sung. Mức tăng của Charlie là 1 đô la, 2 đô la, 4 đô la đến 1.024 đô la. Kiểu tăng trưởng này có nhiều tên gọi như tăng trưởng kép, tăng trưởng lũy tiến, tăng trưởng cấp số nhân, hay sinh trưởng tăng số lượng (multiplicative).

Sau một khoảng thời gian đủ dài, tăng trưởng kép tuy ở một tỷ lệ nhỏ sẽ vượt xa bất kỳ tỷ lệ tăng trưởng theo cấp số cộng nào, dù cho số vốn ban đầu có lớn thế nào đi nữa! Ví dụ như nếu Sam Sợ Sệt đạt lợi nhuận 100% mỗi năm rồi lấy số tiền lời cho vào vớ còn Charlie-lãi-kép chỉ đạt lợi nhuận 1% mỗi năm nhưng tiếp tục tái đầu tư thì cuối cùng tài sản của Charlie sẽ vượt mặt Sam đáng kể. Chính xác là như vậy ngay cả khi xuất phát điểm của Sam bỏ xa Charlie, thậm chí bắt đầu bằng một tỉ đô la so với vỏn vẹn một đô la của Charlie (vì sau nhiều lần nhân đôi thì một đô la nhân đôi liên tục sẽ vượt con số một tỉ đô la ban đầu nhưng không được tái đầu tư – chú thích của người dịch).

Nhìn thấu sự thật này, Robert Malthus (1766-1834), tin rằng thực trạng dân số tăng trưởng theo cấp số nhân trong khi các nguồn lực tăng trưởng theo cấp số cộng rồi sẽ dẫn đến cảnh khổ sở trầm luân. Các chính trị gia còn nhận thức lờ mờ về sức mạnh tuyệt vời của tăng trưởng kép thì còn vô tội vạ thông qua các đạo luật chống lại lợi tức vĩnh viễn hòng ngăn chặn sự tập trung tài sản khổng lồ mà nguồn gốc có lẽ nảy sinh từ các khoản đầu tư kép không giới hạn. Ngược lại, một số tiểu bang và quận hạt hoan nghênh các quỹ ủy thác vĩnh viễn, giờ đây họ ngày càng quan tâm đến những khoản sinh lợi này. Dân số thế giới từ con số 2,5 tỷ vào năm 1930 tăng lên 7,3 tỷ vào năm 2015 với tốc độ tăng trưởng khoảng 1% mỗi năm. Người ta dự kiến đến năm 2050 sẽ đạt 9,7 tỷ. Tất cả chúng ta đều biết không thể đuổi kịp nổi con số này; sức tải của trái đất – lượng người có thể tồn tại trên trái đất dưới sự hữu hạn của năng lượng mặt trời đối với lương thực, và sự hữu hạn của các nguồn lực khan hiếm khác – ước tính lên tới 100 tỷ người. Nhưng bằng phương thức nào đó chúng ta có thể giữ mức tăng trưởng ở tỷ lệ 1% trên một thế kỷ thì sao? Một tính toán cho thấy sau 1,2 triệu năm chúng ta sẽ thành một khối cầu đặc với bán kính gần bằng thiên hà của chúng ta, sinh sôi với tốc độ ánh sáng!

Thế nào là quy tắc 72?

Mức độ tăng trưởng của những khoản đầu tư thông thường như thế nào? Sự lựa chọn đơn giản nhất trong dài hạn là quỹ chỉ số các cổ phiếu thường. Tốc độ tăng trưởng trung bình trong quá khứ đạt khoảng 10% một năm, khoản đầu tư như vậy nhân đôi khoảng 7,3 năm một lần. Nhìn về lịch sử, lạm phát cướp đi khoảng 3% trong số này, do đó đòi hỏi thời gian trung bình kéo dài hơn một thập kỷ mới nhân đôi sức mua thực. Các nhà đầu tư quỹ chỉ số phải đóng thuế, họ nộp cho chính phủ đâu đó 1% nữa do tạo ra cổ tức và một số khoản lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh. Hệ quả là trì hoãn thời gian nhân đôi lên khoảng 12 năm.

Đáp ứng nhanh câu trả lời xấp xỉ cho các vấn đề lãi kép như thế này, kế toán viên có một thủ thuật gọi là Quy tắc 72 như sau: Nếu tiền tăng trưởng ở tỷ lệ phần trăm R trong một giai đoạn thì, với tất cả lợi nhuận đem tái đầu tư, khoản tiền ban đầu sẽ tăng gấp đôi trong thời gian 72/R. Ví dụ: Tiền của bạn tăng trưởng 8% mỗi năm. Nếu bạn tái đầu tư lợi nhuận của mình, thì mất bao lâu để tăng gấp đôi? Theo quy tắc 72, bạn mất 72 ÷ 8 = 9 năm, vì giai đoạn trong ví dụ này là một năm. Ví dụ: Lợi nhuận ròng sau thuế từ quỹ phòng hộ trung lập thị trường của bạn trung bình đạt 12% một năm. Bạn bắt đầu với một triệu đô la và tái đầu tư lợi nhuận ròng. Bạn sẽ có bao nhiêu trong 24 năm? Theo quy tắc 72, số tiền của bạn nhân đôi trong khoảng sáu năm. Sau đó, nó lại nhân đôi trong sáu năm tiếp theo, và cứ thế, qua 24 ÷ 6 = 4 lần nhân đôi. Do đó, một triệu đô la nhân với 2 x 2 x 2 x 2 = 16 trở thành 16 triệu đô la. Để hiểu hơn quy tắc 72, xem thêm phụ lục C.

Quy tắc 72 có thể vạch trần những tuyên bố thái quá. Huấn luyện viên cá nhân của tôi tham dự một hội thảo về thị trường chứng khoán, tại đây các nhà vận hành đang đưa ra một phương pháp mang tên “cuốn chiếu cổ phiếu”. Tức chọn những cổ phiếu thường được cho là dao động giữa hai cấp độ, họ khuyên các nhà đầu tư nên vào ra để mà mua thấp bán cao. Các nhà vận hành mạnh miệng những con mồi non nớt có thể kiếm được 22% mỗi tháng. Tại sao họ phải cất công chia sẻ bí mật của mình nếu như đặt 2.000 đô la vào tài khoản IRA hoãn thuế và tái đầu tư lợi nhuận, họ sẽ sở hữu hơn 46.000 tỷ đô la trong 10 năm?

Trích từ chương 24: Tăng trưởng kép: Kỳ quan thứ tám của thế giới. – Người Đàn Ông Đánh Bại Mọi Thị Trường.