Những nguyên tắc tạo nên khuôn khổ đầu tư hiệu quả (Phần 1)
Những nhà đầu tư theo phong cách Dhandho đều có những con đường làm giàu và hạng mục đầu tư khác nhau. Nhưng trong vô số những khác biệt đó, những nhà đầu tư luôn giao nhau tại chín điểm cốt lõi và đây được xem là những nguyên tắc tạo nên một khuôn khổ đầu tư Dhandho – Phương pháp đầu tư rủi ro thấp, lợi nhuận cao.
Trong câu chuyện về thành công của các doanh nhân áp dụng phương pháp Dhandho như: cách người Patel thống lĩnh thị trường nhà nghỉ ở Mỹ, ông vua thép Lakshmi Mittal đã hồi sinh những nhà máy “chết”, hay cách Richard Branson kiếm được tiền từ những ý tưởng điên rồ của mình… Mohnish Pabrai đã đưa những trường hợp cá biệt này lại đứng cạnh nhau và làm nổi bật nhiều điểm chung độc đáo từ những mô hình không liên quan này. Và những điểm chung ấy góp phần xây dựng nên khuôn khổ đầu tư Dhandho:
1. Tích cực mua doanh nghiệp đang hoạt động
Khi Papa Patel quyết định trở thành doanh nhân, ông không tìm cách bắt đầu một doanh nghiệp hoàn toàn mới. Ông mua một doanh nghiệp đang tồn tại với mô hình kinh doanh được xác định rõ ràng và là doanh nghiệp có lịch sử hoạt động lâu dài để ông có thể phân tích. Đây là phương thức ít rủi ro hơn so với khởi nghiệp.
(*) Bài viết được trích từ sách Nghệ thuật đầu tư Dhandho – Phương pháp đầu tư rủi ro thấp, lợi nhuận cao (Đọc thử và đặt sách tại đây)
2. Mua doanh nghiệp đơn giản trong lĩnh vực có độ biến đổi siêu thấp
Có lẽ Papa Patel còn chưa bao giờ nghe đến tên Warren Buffett vào đầu thập niên 1970. Tuy lớn lên trong hai môi trường không thể khác biệt hơn, mỗi người đều đưa đến kết luận chung: mua doanh nghiệp đơn giản với thay đổi cực thấp trong dài hạn.
Miễn con người còn di chuyển trên các tuyến đường dài và cần nơi tá túc và tái tạo năng lượng, thì sẽ luôn có nhu cầu nhà nghỉ và khách sạn. Công ty trước đây của tôi, TransTech, có vẻ như thuộc lĩnh vực thay đổi nhanh chóng, nhưng nó cũng là một doanh nghiệp công nghệ thấp và đơn giản. Phần cốt lõi của nó đơn giản là một dịch vụ kinh doanh. Tuy ngành công nghệ thông tin (IT) thay đổi chóng mặt trong những năm qua, bản chất cơ bản và tính kinh tế của các dịch vụ hầu như giống nhau. Hoạt động kinh doanh tập trung vào công nghệ của IBM thay đổi cực kỳ nhanh, nhưng IBM Global Services hoặc Accenture vẫn giữ trạng thái ổn định.
>> xem thêm bài viết Những kịch bản thị trường tạo nên thành công của Papa Patel
3. Mua doanh nghiệp rệu rã trong lĩnh vực rệu rã
Vào đầu thập niên 1970 với lệnh cấm vận dầu, khủng hoảng kinh tế và sụt giảm chi tiêu tùy nghi (discretionary spending) của người tiêu dùng, khiến nhà nghỉ trên đường cao tốc cũng chịu vạ lây.
Người ta rao bán nhà nghỉ với mức giá rất rẻ – tất cả dựa trên viễn tưởng thống thiết trong ngắn hạn. Papa Patel biết nếu ông mua trong điều kiện khủng hoảng thì sẽ hưởng được mức giá tuyệt vời. Manilal cũng vậy, ông tiến tới trước bối cảnh ngành du lịch gặp khủng hoảng ngay sau sự kiện 11/9. Mittal thì gom góp tài sản vào các doanh nghiệp rệu rã trong một lĩnh vực rệu rã tại đất nước và vùng lãnh thổ rệu rã. Sự rễu rã là sức mạnh đưa ông lên vị trí thứ ba.
Không có gì ngạc nhiên khi ông đứng trong hàng ngũ dẫn đầu của bảng xếp hạng Forbes 400. Trong thời gian giảng dạy một nhóm sinh viên tại Đại học Columbia ở tuổi 21, Buffett khẳng định: “Tôi sẽ cho bạn biết làm thế nào để trở nên giàu có. Đóng cửa lại. Hãy sợ hãi khi những người khác tham lam. Hãy tham lam khi những người khác sợ hãi.”
Tuy Papa Patel, Manilal và Mittal không có mặt trong căn phòng đã chốt cửa vào năm 1952, họ hiểu được thực chất thời điểm tốt nhất để mua vào là khi triển vọng trong tương lai gần của doanh nghiệp tối tăm, doanh nghiệp bị ghét bỏ và không được yêu mến. Trong trường hợp đó, nhà đầu tư có cơ hội mua được tài sản với mức chiết khấu giá trị cơ sở đến khổng lồ. Không ai biết điều đó rõ hơn Lakshmi Mittal.
>> Xem thêm bài viết Lakshmi Mittal: đại gia vật tư hiếm hoi lọt top giàu nhất thế giới
4. Mua các doanh nghiệp với lợi thế cạnh tranh dài hạn – con hào kinh tế (MOAT)
“Chìa khóa để đầu tư không nằm ở đánh giá mức độ ảnh hưởng đến xã hội, hoặc sẽ tăng trưởng bao nhiêu, mà là xác định lợi thế cạnh tranh của công ty, và trên hết là độ bền vững của lợi thế đó. Các sản phẩm và dịch vụ có con hào kinh tế rộng và bền vững xung quanh sẽ đem đến phần thưởng cho các nhà đầu tư” – Warren Buffett
Với chi phí vận hành thấp cố định, Papa Patel có thể tính phí thấp hơn nhiều so với đối thủ cạnh tranh mà vẫn duy trì lợi nhuận ổn định. Điều này dẫn đến lượng khách đặt chỗ cao hơn trong một thời gian nhất định – phòng nghỉ cho thuê qua đêm. Lợi thế bền vững này kéo dài hàng thập kỷ. Chỉ khi người Patel cạnh tranh trực tiếp với người Patel thì lợi thế rơi vào vùng báo động. Nhưng với đất nước rộng lớn và cộng đồng dân cư eo hẹp, người Patel thường tránh tự làm khó mình bằng cách không cạnh tranh trực tiếp với một người Patel khác.
Những con hào kinh tế của Papa Patel, Manilal và Mittal vững chãi là nhờ sản xuất chi phí thấp nhất. Branson chỉ bắt tay thực hiện dự án kinh doanh sau khi ông tin tưởng nó có một con hào kinh tế sâu và rộng. Một phần của con hào đến từ việc ông mở rộng thương hiệu của mình, một phần từ việc tạo ra một kế hoạch đổi mới thực sự sáng tạo, và phần còn lại từ quá trình thực thi xuất sắc.
Kinh doanh dịch vụ IT là hoạt động có doanh thu định kỳ. Mối quan hệ với khách hàng, kiến thức về hoạt động kinh doanh và hệ thống là con hào kinh tế ẩn trong dịch vụ IT. Khi công ty trở nên quen thuộc với cơ sở hạ tầng công nghệ và hoạt động kinh doanh của khách hàng thì càng khó bị đối thủ cạnh tranh đánh bật – và khoản doanh thu định kỳ đó vẫn tiếp tục đổ vào. Trong dịp nói chuyện với sinh viên tại Đại Florida, Buffett chia sẻ:
Tôi không muốn mua một doanh nghiệp dễ dãi với đối thủ cạnh tranh. Tôi muốn doanh nghiệp có con hào xung quanh. Tôi muốn lâu đài giá trị nằm ở giữa và tôi muốn vị công tước trông nom lâu đài phải rất mực trung thực và chăm chỉ. Sau đó, tôi muốn có con hào bao quanh lâu đài.
5. Đặt cược lớn khi tỷ lệ cược có lợi thế nghiêng về phía bạn
Kế hoạch kinh doanh nhà nghỉ của Papa Patel có thể thất bại. Tuy nhiên, xét hai lần đặt cược liên tiếp trong năm năm, tỷ lệ cược cho ra hai kết quả chống lại Papa Patel không đáng kể. Ngay cả khi ông thất bại cả hai lần đặt cược, vì không có nhiều vốn lúc khởi sự nên thua lỗ của ông ấy rất nhỏ. Các mạng lưới an sinh xã hội sẽ giúp ông đứng lên trở lại. Nhưng nếu thắng ông sẽ nhận được hơn gấp 20 lần số vốn ban đầu, trong đó tỷ lệ thắng ít nhất một lần đạt trên 99%. Lại là câu nói kinh điển “sấp thì tôi thắng, mà ngửa thì tôi chẳng thiệt bao nhiêu”
Đối tác kinh doanh của Warren Buffett kiêm phó chủ tịch tại Berkshire Hathaway, ông Charlie Munger, sử dụng hệ thống cá cược đua ngựa làm một trong những mô hình định hướng tư duy của ông khi tiếp cận đầu tư vào thị trường chứng khoán. Không giống như sòng bạc, trong đua ngựa bạn cá cược chống lại các tay đặt cược khác. Nhà cái chiếm 17% tổng số tiền đặt cược. Chi phí ma sát (giao dịch) cao hơn nhiều so với thị trường chứng khoán.
Theo Munger: Với chúng tôi, đầu tư tương đương với việc đi chơi và đặt cược chống lại hệ thống cá cược đua ngựa. Chúng tôi tìm kiếm con ngựa với một nửa cơ hội chiến thắng nhưng tỷ lệ thưởng đạt ba trên một.
Bạn đang tìm kiếm canh bạc bị định giá sai. Đó mới chính là đầu tư. Và bạn phải có hiểu biết để kiểm tra khi nào là lúc canh bạc bị định giá sai. Đó là đầu tư giá trị.
Để là người chiến thắng liên tục tại cuộc đua, người đó phải vượt qua chi phí ma sát lên đến 17% của việc đặt cược. Theo Munger, thực ra chỉ một vài người có thể kiếm sống bằng cách đánh cược tại cuộc đua sau khi trừ đi 17%. Đối với những ai theo dõi tất cả các con ngựa và cuộc đua mà không đặt cược. Chực chờ cho đến khi bắt gặp tỷ lệ cược có sai lệch bất thường (nghiêng về lợi thế của họ) trên một con ngựa họ tin tưởng thì họ ắt đặt lớn vào chú ngựa trong cuộc đua đó. Sau đó, họ quay về ngắm nhìn mấy con ngựa và cuộc đua vô hạn định, không đặt cược gì cả cho đến khi cơ hội tốt khác xuất hiện.
Năm doanh nhân Dhandho của chúng ta không hề quá khác biệt. Họ đều tập trung vào vốn và khoản đặt cược của mình. Phần lớn thời gian họ không làm gì hoặc đặt cược rất nhỏ (Branson) trừ khi đó là tỷ lệ cược vượt trội và nghiêng về lợi thế của họ, nhưng sự kiện này không thường xuyên xảy ra. Vào những thời điểm đó, họ hành động quả quyết với khoản đặt cược lớn.
Có thể bạn quan tâm: Nghệ thuật đầu tư Dhandho
(Phương pháp đầu tư rủi ro thấp, lợi nhuận cao)
