Peter Lynch – Thu nhập và tài sản mới là yếu tố quyết định giá trị một cổ phiếu
Theo NĐT Peter Lynch, trong đầu tư chứng khoán mọi người có thể đánh cược vào những dao động từng giờ trên thị trường, tuy nhiên về lâu dài, chính lợi nhuận là yếu tố làm phát sinh những dao động đó. Thực chất điều làm nên giá trị một công ty đó thu nhập và tài sản. Và việc chúng ta phải làm là mua những công ty có giá cả cổ phiếu đang bị định giá thấp hơn giá trị.
Theo NĐT Peter Lynch, trong đầu tư chứng khoán mọi người có thể đánh cược vào những dao động từng giờ trên thị trường, tuy nhiên về lâu dài, chính lợi nhuận là yếu tố làm phát sinh những dao động đó. Thực chất điều làm nên giá trị một công ty là thu nhập và tài sản. Và việc chúng ta phải làm là mua những công ty có giá cả cổ phiếu đang bị định giá thấp hơn giá trị. Chúng tôi xin trích dẫn lại một đoạn trích trong cuốn “Trên đỉnh phố Wall” của ông nhằm giúp các NĐT hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa Thu nhập – Giá trị CP – Giá cả CP.
“Hãy nói rằng bạn đã chú ý đến Sensormatic, công ty sáng chế ra hệ thống nhãn và còi để ngăn ngừa những kẻ ăn cắp vặt trong siêu thị, và trong khoảng thời gian từ năm 1979 đến 1983 giá cổ phiếu của công ty đã tăng từ 2 đô la lên 42 đô la khi nó mở rộng quy mô. Nhân viên môi giới nói với bạn rằng đây là một công ty nhỏ nhưng tăng trưởng nhanh. Hay có thể bạn xem xét lại danh mục đầu tư của mình và thấy có hai công ty vững mạnh và ba công ty phát triển chu kỳ. Lý do gì khiến bạn chọn mua cổ phiếu của Sensormatic, hay bất kỳ một cổ phiếu nào mà bạn đang sở hữu, liệu giá của chúng sẽ tăng hay không? Và nếu mua thì bạn sẵn sàng trả bao nhiêu?
Thực chất điều bạn muốn hỏi ở đây là cái gì làm nên giá trị một công ty, và tại sao giá trị tương lai của nó lại lớn hơn giá trị hiện tại. Có rất nhiều giả thuyết, nhưng theo tôi, mọi câu trả lời cuối cùng đều có chung một đáp án là thu nhập và tài sản. Đặc biệt là thu nhập. Đôi khi phải mất hàng năm để giá một cổ phiếu bắt kịp với giá trị của công ty, và thời kỳ giá giảm thường kéo dài tới mức các nhà đầu tư bắt đầu hoài nghi rằng điều này khó lòng đạt được. Nhưng cuối cùng giá trị bao giờ cũng chiến thắng – hay ít nhất cũng có đủ những bằng chứng thực tiễn cho thấy bạn nên tin vào điều này.
Phân tích cổ phiếu của một công ty dựa trên cơ sở thu nhập và tài sản hoàn toàn giống với việc phân tích một hiệu giặt là tự động, một cửa hàng tân dược, hay một căn hộ chung cư mà bạn đang muốn mua. Mặc dù đôi khi bạn có thể dễ dàng quên đi, nhưng cổ phiếu không phải là tấm vé số may mắn. Nó là chứng từ chứng nhận quyền sở hữu hợp pháp của bạn với công ty.
Đây là một lối suy nghĩ khác về thu nhập và tài sản. Nếu bạn là một cổ phiếu, thì thu nhập và tài sản của bạn sẽ quyết định việc một nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu cho 1% trong tổng số các hoạt động của bạn. Tự đánh giá bản thân mình như khi bạn đánh giá General Motors là một cách rèn luyện tốt, và nó sẽ giúp bạn thấy được ý nghĩa của quá trình điều tra này.
Tài sản sẽ phải bao gồm tất cả bất động sản, xe hơi, trang thiết bị, quần áo, du thuyền, dụng cụ, trang sức, câu lạc bộ gôn, và tất cả những thứ có thể bán tống ở chợ trời. Tất nhiên bạn cũng sẽ phải trừ đi tất cả những tài sản cầm cố hiện tại, các khoản nợ mua ô tô, nợ ngân hàng, họ hàng, hàng xóm, những hóa đơn chưa trả, IOUs, nợ thua bài pocker, và nhiều món nợ khác nữa. Kết quả có thể là đường đáy dương, giá trị ghi sổ, hay giá trị kinh tế ròng như tài sản hữu hình.
Cho đến khi bạn chưa thanh khoản hay chưa bị bán tống cho các chủ nợ thì bạn cũng đại diện cho một hình thái giá trị khác: khả năng kiếm được thu nhập. Trong suốt quãng đời làm việc của mình, bạn đã mang về cho gia đình hàng nghìn, hàng trăm nghìn, hay hàng triệu đô la, phụ thuộc vào mức người ta trả cho bạn, và mức độ chăm chỉ của bạn. Một lần
nữa, bạn thấy rằng có những sự khác biệt lớn giữa các kết quả tích lũy được.
Bây giờ khi bạn đang suy nghĩ về vấn đề này, có thể bạn muốn đặt mình vào một trong số sáu danh mục cổ phiếu:
1. Những người có công việc tuy ổn định nhưng lương thấp và tăng ở mức độ khiêm tốn và những người chậm phát triển, có thể so sánh tuýp người này tương đương với những công ty điện lực như American Electric Power. Thủ thư, giáo viên, và cảnh sát là những người có thu nhập tăng trưởng chậm.
2. Những người hưởng mức lương cao và tăng trưởng có thể dự đoán được, ví dụ như giám đốc cấp trung ở các tập đoàn là những người có thu nhập vững mạnh, ví như lực lượng của Coca-Cola, và Palson Purinas.
3. Nông dân, nhân viên khách sạn và khu điều dưỡng, điều phối viên các trại hè, những người chỉ có khả năng kiếm tiền trong một khoảng thời gian ngắn và sau đó phải cân đối chi tiêu cho cả một thời gian dài là những người có thu nhập theo chu kỳ. Nhà văn và diễn viên thông thường có mức thu nhập như vậy, nhưng nhờ vào vận may thu nhập của họ có thể tăng đột biến và tăng trưởng nhanh.
4. Những đứa trẻ nay đây mai đó, những ngư dân trôi nổi, những người phá sản, công nhân bị sa thải, và những người thất nghiệp khác sẽ tiềm tàng nguy cơ trở thành những người luôn phải chịu nhiều biến động, trừ phi trong họ vẫn chưa cạn kiệt năng lực và hoài bão trở thành doanh nhân.
5. Diễn viên, những nhà phát minh, người kinh doanh bất động sản, người kinh doanh nhỏ, vận động viên, nhạc sỹ và tội phạm là những ứng cử viên cho nhóm người có thu nhập cao không ngừng tăng trưởng. Ở nhóm này, tỷ lệ thất bại sẽ cao hơn so với nhóm thu nhập vững mạnh, nhưng một khi những người này thành công thì thu nhập của họ có thể tăng lên gấp mười, hai mươi, hoặc thậm chí hàng trăm lần chỉ trong nháy mắt, khiến họ trở thành những con người mạnh mẽ tương đương với Taco Bell hay Stop & Shop. Khi bạn mua cổ phiếu của một công ty tăng trưởng nhanh, bạn đang thực sự đặt cược vào cơ hội kiếm thêm được nhiều tiền hơn trong tương lai của công ty đó. Hãy đánh giá quyết định đầu tư vào doanh nhân trẻ tuổi Harrison Ford hay vào luật sư của một tập đoàn (tương ứng với việc đầu tư vào Dunkin’ Donuts hay vào Coca-Cola). Việc đầu tư vào CocaCola xem chừng có vẻ hợp lý hơn khi mà Harry Ford đang là một anh thợ mộc lang thang ở Los Angeles, nhưng hãy xem điều gì sẽ xảy ra khi Ngài Ford sản xuất thành công bộ phim Star Wars (Chiến tranh giữa các vì sao).
6. Những luật sư không có nhiều cơ hội để tăng thu nhập lên gấp mười lần chỉ trong nháy mắt, trừ phi anh ta vừa thắng trong một vụ ly dị đình đám, nhưng một anh chàng làm nghề nạo hàu ở mạn tầu và viết tiểu thuyết có thể trở thành một Hemingway thứ hai. (Hãy đọc sách của anh ta trước khi bạn quyết định đầu tư!) Đó là lý do tại sao những nhà đầu tư luôn muốn tìm kiếm những công ty hứa hẹn tăng trưởng nhanh, và đẩy giá cổ phiếu của nó lên, thậm chí khi công ty này chưa có chút lợi nhuận nào – hay khi lợi nhuận là không đáng kể nếu so sánh với giá một cổ phiếu.
Bạn có thể thấy tầm quan trọng của thu nhập trong bất kỳ biểu đồ nào có biểu thị một đường thu nhập chạy dọc theo đường giá cổ phiếu. Những cuốn sách biểu đồ chứng khoán luôn có sẵn tại các công ty môi giới, và bạn nên lướt qua một lượt. Trên các biểu đồ, hai đường này luôn di chuyển theo lối đường trước đường sau, hoặc là nếu đường giá cổ phiếu tách ra khỏi đường thu nhập, không sớm thì muộn có sẽ quay trở về vị trí đường thu nhập.
Người ta có thể tự hỏi những người Nhật và những người Hàn Quốc đang làm gì, nhưng cuối cùng thu nhập sẽ là yếu tố quyết định số phận của một cổ phiếu. Mọi người có thể đánh cược vào những dao động từng giờ trên thị trường, tuy nhiên về lâu dài, chính lợi nhuận là yếu tố làm phát sinh những dao động đó. Có thể nay mai bạn sẽ tìm ra được một ngoại lệ, nhưng nếu bạn tự mình nghiên cứu những biểu đồ cổ phiếu thì bạn có thể nhận ra mối quan hệ mà tôi vừa mô tả.
Trong suốt thập kỷ trước, chúng ta đã đối mặt với nhiều cuộc suy thoái, lạm phát, chứng kiến giá dầu tăng giảm, và cùng với đó là giá cổ phiếu biến động theo thu nhập. Hãy nhìn vào biểu đồ của Dow Chemistry. Khi thu nhập tăng thì giá cổ phiếu tăng. Đây là những diễn biến có thể quan sát thấy trong thời kỳ từ 1971 đến 1975 và thời kỳ từ 1985 đến 1988. Còn trong khoảng thời gian từ 1975 đến 1985, thu nhập biến động thất thường và giá cổ phiếu cũng vậy.
Hãy nhìn vào Avon, cổ phiếu này tăng giá từ 3 đô la năm 1958 lên 140 đô la năm 1972, trong khoảng thời gian này thu nhập cũng không ngừng tăng. Lạc quan có thừa, giá cổ phiếu bắt đầu tăng quá cao so với thu nhập. Sau đó vào năm 1973, giấc mơ tan biến. Cổ phiếu sụt giá do thu nhập sụt giảm mạnh mẽ, và bạn hoàn toàn có thể biết trước mọi việc. Mười tháng trước khi cổ phiếu này bắt đầu sụt giá, tạp chí Forbes đã nhắc nhở chúng ta về điều này trong nhiều bài báo.
Thế còn về Masco Corporation, tập đoàn đã sáng chế ra chiếc vòi móc bóng đơn, và kết quả là họ tận hưởng 30 năm liên tiếp thu nhập không ngừng tăng bất kể chiến tranh hay hòa bình, lạm phát hay suy thoái. Giai đoạn từ năm 1958 đến 1987, thu nhập tăng 800 lần và giá cổ phiếu tăng 1.300 lần. Đây có lẽ là cổ phiếu vĩ đại nhất trong lịch sử phát triển của chủ nghĩa tư bản. Bạn kỳ vọng điều gì vào những công ty khởi nghiệp với cái tên hết sức nực cười như Masco Screw Products? Một khi thu nhập bắt đầu tăng, thì không có gì có thể ngăn nó lại.
Hãy nhìn vào biểu đồ của Shoney’s, một chuỗi nhà hàng mà trong 116 quý liên tiếp (tương đương 29 năm) doanh thu không ngừng tăng – kết quả mà chỉ một vài công ty đạt được. Rõ ràng, giá cổ phiếu cũng nhờ đó mà tăng trưởng nhanh chóng.
Biểu đồ của Marriott, một cổ phiếu tăng trưởng mạnh khác cũng cho bạn thấy một hiện tượng tương tự. Và hãy nhìn vào The Limited. Vào cuối những năm 70, thu nhập giảm và giá cổ phiếu cũng giảm. Sau đó khi thu nhập tăng thì giá cổ phiếu cũng tăng. Nhưng khi giá cổ phiếu vượt quá thu nhập như trong những năm 1983 và 1987, thì hậu quả là có biến cố xảy ra trong ngắn hạn. Điều này cũng đúng với vô số những cổ phiếu khác vào tháng 10 năm 1987, thời kỳ thị trường suy thoái.”
Nguồn: sách Trên đỉnh phố Wall
Có thể bạn quan tâm: Payback Time – Ngày đòi nợ – Phil Town
(đầu tư theo phong cách Warren Buffett, Charlie Munger)
