Rất nhiều người thích đầu tư vào những ngành tăng trưởng cao, nơi có rất nhiều điều thú vị và hứa hẹn. Nhưng tôi thì khác. Tôi thích đầu tư vào những ngành tăng trưởng chậm như sản xuất dao, nĩa nhựa, nhưng đó là khi tôi chưa khám phá ra ngành công nghiệp không tăng trưởng như dịch vụ tang lễ. Đây chính là nơi phát triển những cơ hội chiến thắng.

Theo Nhà đầu tư Peter Lynch, nếu như phải lựa chọn giữa việc sở hữu cổ phiếu của một công ty tốt với ban lãnh đạo tuyệt vời trong một ngành công nghiệp phức tạp cạnh tranh cao và một công ty nhỏ với ban lãnh đạo bình thường trong một ngành công nghiệp đơn giản không có cạnh tranh, thì ông sẽ chọn phương án hai.

“Kẻ ngốc nào mà chả làm được việc này” là một trong những cá tính của một công ty lý tưởng. Bạn sẽ không bao giờ tìm được một công ty lý tưởng, nhưng bạn có thể tưởng tượng ra nó, và sau đó bạn sẽ biết cách làm thế nào để nhận ra được những thuộc tính hứa hẹn. Dưới đây là 4 thuộc tính tiếp theo trong 13 thuộc tính làm nên một công ty lý tưởng được nhà đầu tư Peter Lynch chia sẻ: 

4. Nó là môt thực thể mới được tách ra từ tổ chức tiền thân sau quá trình tán phát lại vốn góp cổ đông

Đây là hiện tượng một công ty tách ra từ công ty mẹ thành một pháp nhân độc lập – ví dụ như Safety-Kleen tách khỏi Chicago Rawwhile hay Toys “R” Us tách khỏi Interstate.

Những công ty mẹ lớn thường không muốn để cho các công ty con tách ra để rồi chứng kiến cảnh những công ty đó gặp rắc rối và lụn bại dần, vì điều này sẽ gây ảnh hưởng xấu trở lại công ty mẹ. Do đó, những công ty muốn tách ra phải có một bảng cân đối tài sản tốt và được chuẩn bị sẵn sàng để trở thành một thực thể độc lập. Và một khi những công ty này được thừa nhận tính độc lập của mình thì những nhà quản lý mới sẽ được tự do điều hành công việc kinh doanh theo hướng của mình và thi hành những biện pháp sáng tạo để phát triển công ty cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn.

Nếu những tài liệu gửi đến cho các cổ đông thông báo việc tách công ty không được chuẩn bị kỹ càng, và không đầy đủ thì những tài liệu đó lại được đánh giá tốt hơn là những bản báo cáo định kỳ hàng năm. Những công ty tách ra như thế thường không được Phố Wall đánh giá đúng thực lực và để tâm chú ý. Ở những công ty mới thành lập, cổ phần thường được gửi đến các nhà đầu tư như là khoản tiền thưởng thêm hoặc là cổ tức vì họ sở hữu cổ phiếu công ty mẹ. Và đặc biệt những nhà đầu tư có tổ chức thường không mấy quan tâm nhiều đến khoản này. Đây chính là những điều hứa hẹn khi đầu tư vào cổ phiếu của những công ty mới tách ra.

Đây là mảnh đất màu mỡ cho những cổ đông nghiệp dư, nhất là trong xu thế liên doanh liên kết và tiếp quản lẫn nhau giữa các công ty. Những công ty đang là mục tiêu thâu tóm của đối thủ cạnh tranh có thể đánh bại những kẻ muốn chinh phục bằng cách bán một phần hoặc tách ra thành công ty mới, sau đó bản thân những công ty này sẽ tự niêm yết cổ phiếu ra công chúng. Khi một công ty bị tiếp quản, người ta sẽ bán đi từng phần của công ty, và mỗi phần đó sẽ trở thành những công ty độc lập mà bạn có thể đầu tư vào. Nếu như bạn biết một công ty nào đó sắp phân tách hoặc nếu một công ty nào đó mới thành lập gửi một số cổ phần đến cho bạn, thì ngay lập tức bạn hãy đầu tư bằng cách mua thêm thật nhiều cổ phần.

Một hoặc hai tháng sau khi việc tách công ty hoàn tất, bạn có thể kiểm tra xem liệu có sự mua bán cổ phiếu tay trong tấp nập giữa những nhân viên và giám đốc mới hay không. Điều này đảm bảo chắc chắn rằng bọn họ cũng rất tin tưởng vào triển vọng phát triển của công ty.

Sự kiện tách công ty nổi tiếng nhất trong lịch sử là “Baby Bell”. Đây là những công ty được thành lập sau vụ tách ra từ ATT: Ameritech, Bell Atlantic, Bell South, Nynex, Pacific Telesis, Southwestern Bell và US West. Trong khi công ty mẹ hoạt động không mấy hiệu quả, thì ở bảy công ty mới được thành lập, lợi nhuận thu được từ cổ phiếu đã tăng 114% trong khoảng thời gian từ tháng 11 năm 1983 đến tháng 10 năm 1988. Tính cả cổ tức và tổng doanh thu, con số này còn lên đến 170%. Sự kiện này hai lần liên tiếp làm xáo động thị trường, và hầu hết các quỹ đầu tư nổi tiếng, trong đó chắc chắn bao gồm quỹ của chính bạn.

Ngay sau khi trở thành những thực thể độc lập, bảy công ty khu vực này có thể tăng doanh thu, giảm chi phí, và hưởng mức lợi nhuận cao hơn. Những công ty này thâu tóm hệ thống điện thoại vùng và khu vực, những trang vàng, cùng với 50 xu thu được từ mỗi 1 đô la phí điện thoại đường dài do ATT vận hành. Đây là một lợi thế lớn. Họ đã đi qua thời kỳ ban đầu phải đầu tư rất nhiều vốn vào cơ sở hạ tầng trang thiết bị hiện đại, do vậy họ không phải làm loãng vốn của các cổ đông bằng việc phát hành thêm cổ phiếu. Và cũng giống như con người thôi, bảy công ty “Baby Bells” hình thành môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa chính họ với nhau và giữa họ với công ty mẹ Ma Bell. Trong khi đó công ty mẹ lại mất quyền kiểm soát đối với khoản lợi nhuận không nhỏ từ việc cho thuê thiết bị, và phải chống đỡ với những thua lỗ nặng nề trong những giao dịch máy tính.

Những nhà đầu tư đang sở hữu cổ phiếu của ATT có tám tháng để quyết định hành động. Họ có thể bán ATT và không dính líu gì đến tất cả những hoạt động phức tạp rắc rối tiếp theo, họ có thể vẫn giữ cổ phiếu ATT cộng thêm với cổ phần và một phần cổ phần nhận được từ bảy công ty “Baby Bells” mới, hoặc họ cũng có thể bán ATT, và giữ cổ phiếu của những công ty Baby Bell. Nếu như họ suy luận tốt thì họ sẽ chọn giải pháp bán ATT và giữ Baby Bells, và củng cố thêm vị trí của mình bằng cách mua thêm thật nhiều cổ phần đến mức có thể. Hàng tá tài liệu về kế hoạch tách ra của bảy công ty Baby Bell được gửi đến 2,96 triệu cổ đông của ATT. Những công ty mới không hề giấu giếm những dự định của mình. Hàng triệu nhân viên của ATT và vô số những nhà cung cấp chắc chắn nắm được những gì đang diễn ra. Cơ hội là rất nhiều nhưng không phải ai cũng biết cách nắm bắt. Bất kỳ ai có máy điện thoại đều biết rằng đang có những thay đổi rất lớn. Tôi cũng tham gia nhưng ở mức độ khiêm tốn nhất – tôi chưa bao giờ tưởng tượng nổi những công ty thủ cựu như vậy lại có thể phát triển nhanh đến thế.

5. Những tổ chức đầu tư không nắm giữ nó, và những nhà phân tích không theo dõi nó

Nếu bạn tìm thấy một cổ phiếu mà rất ít hoặc không có một tổ chức đầu tư nào sở hữu thì đó chính là cổ phiếu có nhiều tiềm năng giúp bạn chiến thắng. Hãy tìm những công ty mà chưa có một nhà phân tích nào từng đặt chân tới, và cơ hội chiến thắng của bạn được nhân đôi. Khi tôi nói chuyện với một công ty và họ nói với tôi rằng lần gần đây nhất họ được đón tiếp một nhà phân tích nào đó cách đây đã ba năm rồi, thì tôi khó mà nén nổi thái độ nhiệt tình. Điều này thường xảy ra ở các ngân hàng, quỹ tín dụng vay nợ, và các công ty bảo hiểm bởi có đến hàng nghìn những tổ chức loại này và Phố Wall chỉ dõi theo từ năm mươi đến một trăm là cùng.

Tôi cũng có một niềm hào hứng tương tự với những cổ phiếu đã từng một thời được ưa chuộng sau đó bị các chuyên gia từ bỏ, cũng giống như việc nhiều người từ bỏ Chrysler và Exxon khi chúng rớt xuống đáy. Nhưng sau đó cả hai đều bất ngờ bật dậy nhanh chóng. Bạn có thể tìm thấy dữ liệu về những tổ chức đầu tư từ những nguồn sau: Vicker’s Institutional Holdings Guide, Nelson’s Directory of Investment Research, và Spectrum Surveys, một ấn bản của tổ chức Kỹ nghệ đầu tư CDA. Tuy nhiên không phải lúc nào bạn cũng dễ dàng tìm được những ấn bản này, do vậy bạn có thể tìm được những thông tin tương tự từ Value Line Investment Survey và từ bảng cổ phiếu của S&P. Những nhà môi giới cổ phiếu thông thường đều cung cấp định kỳ tất cả những tài liệu này.

6. Đầy rẫy những lời đồn đại: Công việc của công ty này có dính líu tới chất thải độc hại và/hoặc các tổ chức mafia

Thật khó mà có thể tìm ra một ngành công nghiệp nào lý tưởng hơn ngành quản lý chất thải. Nếu có thứ gì đó khiến mọi người lo sợ hơn chất cặn dầu mỡ bẩn thì đó chính là rác rưởi và nước thải độc hại từ cống. Đó là lý do tại sao mà tôi sẽ rất vui mừng khi một ngày nào đó có một vị giám đốc của công ty xử lý rác thải rắn đến thăm văn phòng của tôi. Khi họ đến thị trấn để tham dự hội nghị bàn về chất thải rắn, họ mang theo đầy đủ đồ nghề – hãy tưởng tượng xem hình ảnh này hấp dẫn đến thế nào. Dù thế nào chăng nữa, thay vì những chiếc áo sơ mi xanh truyền thống của những người thợ mà tôi vẫn nhìn thấy hằng ngày thì họ đang mặc những bộ đồng phục trên đó nổi bật dòng chữ: “Chất thải rắn”. Ai có thể khoác lên mình những chiếc áo như thế, trừ phi đó là đội dọn dẹp chất thải rắn? Đó đích thị là những công ty mà bạn đang tìm kiếm. Nếu bạn có may mắn mua được cổ phiếu của Wast Management, Inc, thì bạn có biết rằng giá của nó vừa tăng gấp hàng trăm lần.

Waste Management thậm chí còn triển vọng hơn cả Safety Kleen bởi vì nó hội tụ được cả hai đặc điểm: chất thải độc hại và bọn Mafia. Có nhiều người lúc nào cũng tưởng tượng rằng Mafia hoành hành khắp các khách sạn ở Italia, ở quầy ba, khu giặt giũ và khu xây dựng, khu ép dầu ô liu, cho nên họ cho rằng Mafia cũng kiểm soát luôn cả lĩnh vực rác thải. Những khẳng định hoang đường kiểu này khiến cổ phiếu bị đánh giá tương đối thấp so với cơ hội thực tế, do đó đây là lợi thế rất lớn cho những người mua cổ phần của Waste Management vào thời kỳ đầu.

Không chỉ trong ngành quản lý rác thải, mà rất nhiều nhà đầu tư cũng cảm thấy lo lắng về sự tồn tại của Mafia trong hoạt động quản lý khách sạn và sòng bạc. Bạn nên nhớ rằng nhiều cổ phiếu của những sòng bạc ma quái nhất đều nằm trong danh mục đầu tư của mọi người?

Người ta cho rằng những nhà đầu tư đứng đắn sẽ không mảy may đụng vào những cổ phiếu này bởi tất cả các sòng bạc nghe đồn đều hoạt động theo lối Mafia. Sau khi thu nhập và lợi nhuận tăng vùn vụt thì chẳng còn nghe ai nhắc đến từ Mafia nữa. Khi Holiday Inn và Hilton
gia nhập giới kinh doanh sòng bạc, thì đột nhiên việc sở hữu cổ phiếu của các sòng bạc lại trở thành điều hoàn toàn đúng đắn.

7. Nó mang lại cho người ta những suy nghĩ phiền muộn

Trong danh mục này, cổ phiếu mà tôi ưng ý nhất là Service Corporation International (SCI), tên của nó nghe cũng chán ngắt. Tôi mua cổ phiếu này theo lời tư vấn của George Vanderheiden, nhà phân tích điện tử trước đây của Fidelity. Ông đã đảm nhiệm rất xuất sắc vai trò điều hành Fidelity Destiny Fund.

Ngày nay, ngoài rác thải độc hại thì duy chỉ có một lĩnh vực mà Phố Wall tẩy chay, đó chính là cái chết. Và SCI cung cấp dịch vụ mai táng. Trong rất nhiều năm, doanh nghiệp có trụ sở tại Houston này đã đi khắp đất nước để mua những mảnh đất nghĩa trang gia đình từ những người lớn tuổi, cũng giống như Gannet đã làm với một tờ báo của một thị trấn nhỏ. SCI trở thành một dạng của McBurial. Công ty này chọn lọc những văn phòng dịch vụ tang lễ năng động, thực hiện chôn cất hơn 12 người trong một tuần, và bỏ qua những văn phòng làm việc lẻ tẻ.

Cuối cùng công ty này đã sở hữu 461 văn phòng dịch vụ tang lễ, 121 nghĩa trang, 76 cửa hàng hoa, 21 trung tâm sản xuất và phân phối các sản phẩm dành cho tang lễ, 3 trung tâm phân phối quan tài. Khi công ty này tiến hành tổ chức đám tang cho Howard Hughes thì tên tuổi nó đã trở nên lừng lẫy.

Nó cũng đi tiên phong trong việc ký kết những hợp đồng đặt chỗ trước, dịch vụ ngày càng trở nên phổ biến. Dịch vụ này cho phép bạn trả trước tiền tang ma và tiền mua quan tài cho bạn khi vẫn còn khả năng tài chính, do đó gia đình bạn sẽ không phải lo nghĩ đến khoản tiền này về sau. Điều này sẽ giúp ích nhiều cho những gia đình có người thân qua đời. Và đối với công ty thì đây quả là một công việc làm ăn tốt.

SCI ngay lập tức thu được tiền từ những hợp đồng kỳ hạn như vậy, và tiền mặt cứ thế tiếp tục nhân lên. Nếu như họ bán được 50 triệu đô la giá trị hợp đồng mỗi năm, thì số tiền này sẽ tăng đến hàng tỷ khi họ thực hiện xong tất cả các hợp đồng tang lễ. Thành công của dịch vụ này đã vượt xa kỳ vọng ban đầu của họ. Trong năm năm vừa qua, doanh thu từ những hợp đồng kỳ hạn đã tăng 40% một năm.

Đôi khi, con át chủ bài bất ngờ được lật lên, những cú hích bất thần đẩy câu chuyện lên đến cao trào. Trong trường hợp của SCI, điều này xảy ra khi công ty thực hiện một hợp đồng trao đổi béo bở với một công ty khác (American General). Công ty này muốn mua một khu bất động sản tại một trong những khu vực của SCI. Để có được quyền sử dụng đất thì American General, hiện đang nắm giữ 20% cổ phiếu của SCI, đồng ý nhượng lại tất cả số cổ phiếu đó cho SCI. Như vậy SCI không những thu hồi lại được 20% cổ phần mà nó còn được phép tiếp tục tiến hành dịch vụ tang lễ ở khu đất cũ trong vòng hai năm, cho đến khi nó có thể mở một địa điểm mới ở Houston.

Điều tuyệt vời nhất của công ty này là nó bị các nhà đầu tư chuyên nghiệp xa lánh trong rất nhiều năm. Mặc dù kết quả kinh doanh của công ty thật ấn tượng, nhưng các vị giám đốc đáng kính vẫn phải thân chinh đi khắp nơi thuyết phục mọi người hãy lắng nghe câu chuyện của họ. Điều này có nghĩa những nhà đầu tư nghiệp dư nếu biết tư duy sẽ mua được cổ phiếu này với giá rẻ hơn rất nhiều so với giá của những cổ phiếu đang sốt trên thị trường, và sẽ được đảm bảo mức tăng trưởng thu nhập vững chắc. Đây là một cơ hội hoàn hảo – mọi thứ đều trong tình trạng tốt, bạn có thể thấy mọi việc đang diễn biến ra sao, lợi nhuận tiếp tục tăng trưởng, tốc độ phát triển nhanh mà hầu như không có bất kỳ một khoản nợ nào – và Phố Wall lại đang ngoảnh mặt đi phía khác.

Chỉ đến năm 1986, SCI mới phát triển được một số lượng lớn những tổ chức đầu tư đồng hành, những người hiện tại nắm giữ hơn 50% cổ phần, và nhiều nhà phân tích bắt đầu chú ý đến công ty hơn. Hoàn toàn có thể dự đoán được rằng giá cổ phiếu đã tăng lên 20 lần trước khi Phố Wall có một cái nhìn đầy đủ về SCI, nhưng kể từ thời điểm này thì hoạt động của công ty không còn phát đạt như trước nữa. Ngoài việc phải chịu những gánh nặng từ phía những tổ chức đầu tư nắm giữ cổ phần lớn và sự theo dõi triệt để của các tay môi giới, công ty còn bị thiệt hại nặng nề trong một vài năm gần đây do thâm nhập vào thị trường mua bán quan tài thông qua hai lần sáp nhập mà không mang lại lợi nhuận gì đáng kể. Giá mua những khu mai táng và nghĩa trang chất lượng cao gần đây đã tăng mạnh, và những hợp đồng mai táng kỳ hạn không còn tăng trưởng như mong đợi.

8. Nó là ngành công nghiệp không tăng trưởng

Rất nhiều người thích đầu tư vào những ngành tăng trưởng cao, nơi có rất nhiều điều thú vị và hứa hẹn. Nhưng tôi thì khác. Tôi thích đầu tư vào những ngành tăng trưởng chậm như sản xuất dao, nĩa nhựa, nhưng đó là khi tôi chưa khám phá ra ngành công nghiệp không tăng trưởng như dịch vụ tang lễ. Đây chính là nơi phát triển những cơ hội chiến thắng.

Chẳng có điều gì là hồi hộp ở một ngành công nghiệp tăng trưởng nhanh ngoại trừ việc ngồi nhìn cổ phiếu tăng giá. Ngành công nghiệp dệt thảm những năm 50, điện tử những năm 60 và máy tính những năm 80 đều là những ngành tăng trưởng nhanh thú vị, nhưng những công ty trong ngành cả lớn và nhỏ đều chẳng thể duy trì sự thịnh vượng dài lâu. Đó là bởi vì với mỗi một sản phẩm trong một ngành công nghiệp phát triển nóng, thì có đến một nghìn sinh viên tốt nghiệp trường MIT cố gắng tìm hiểu cách thức sản xuất sản phẩm đó rẻ hơn ở Đài Loan. Chẳng bao lâu sau khi một công ty máy tính thiết kế ra một chiếc máy chế bản tốt nhất thế giới thì ngay lập tức mười đối thủ cạnh tranh sẽ đầu tư 100 triệu đô la để sản xuất ra chiếc máy tốt hơn, và nó sẽ có mặt trên thị trường sau tám tháng. Tình trạng tương tự sẽ không xảy đến với các công ty xản xuất nút chai, kinh doanh chuỗi khách sạn mặt đường, thu mua dầu phế thải.

Dịch vụ tang lễ là một ngành hầu như không tăng trưởng, đó là lợi thế lớn của SCI. Tốc độ tăng trưởng trong ngành này hàng năm chỉ dao động quanh mốc 1%, quá chậm để có thể thu hút những kẻ tìm kiếm cơ hội kinh doanh. Nhưng đây là ngành phát triển vững chắc, với cơ cấu khách hàng đáng tin cậy mà bạn không thể tìm thấy trong bất kỳ ngành nào khác. Trong những ngành công nghiệp không tăng trưởng, đặc biệt là những ngành làm mọi người thấy buồn chán và khó chịu, thì cạnh tranh sẽ không còn là vấn đề đáng lo ngại nữa.

Bạn không cần phải phòng thủ trước những đối thủ tiềm tàng từ hai cánh, bởi chẳng có ai hứng thú với lĩnh vực làm ăn của bạn. Nó mở ra con đường thông thoáng cho bạn tiếp tục phát triển, giành thị phần, như cách mà SCI đã từng làm. Hiện tại SCI nắm giữ 5% trong tổng số các khu chôn cất của quốc gia, và chẳng có gì cản trở công ty tiếp tục phát triển lên 10 hay 15%. Những sinh viên tốt nghiệp lớp của Wharton chắc chắn sẽ không muốn thử thách với SCI, và bạn không thể nói với những người bạn của mình trong những tập đoàn ngân hàng đầu tư rằng bạn vừa mới quyết định đầu tư vào một công ty chuyên thu mua dầu phế thải từ các trạm bán gas.

Nguồn: Trên đỉnh phố Wall/ Tổng hợp & Biên tập: Happy.Live

>> Phần 1

>>Phần 3 

Có thể bạn quan tâm: Bộ sách Đầu tư giá trị từ A đến Z

ĐẶT SÁCH